Kategori: Makaleler

Hemşehri dernekleri, Türkiye’de özellikle kırsal alanlardan büyük şehirlere göç eden bireylerin bir araya gelerek kurduğu, kültürel, sosyal ve ekonomik dayanışma amacı güden sivil toplum kuruluşlarıdır. Bu dernekler, göçün getirdiği kimlik, aidiyet ve entegrasyon sorunlarına karşı bir çözüm önerisi olarak ortaya çıkmıştır. Hemşehri Derneklerinin Tarihsel Arka Planı Türkiye’de hemşehri derneklerinin kökenleri, 1950’li yıllarda başlayan iç göç hareketlerine dayanır. Kırsal alanlardan büyük şehirlere, özellikle İstanbul’a yönelik göç, kentleşme sürecinde toplumsal uyum sorunlarını da beraberinde getirmiştir. Bu dönemde, köyden kente göç eden bireyler, hemşehri dernekleri aracılığıyla hemşehrileriyle bir araya gelerek, kültürel bağlarını sürdürmeye ve kent yaşamına uyum sağlamaya çalışmışlardır. Hemşehri derneklerinin kurulum amacı,…

Helal Ne Denir? Edebiyatın Dilinde Saflığın, Rızanın ve Onurun Hikâyesi Kelimelerin Gücüyle Başlayan Bir Yürüyüş Bir edebiyatçı için kelimeler yalnızca anlam taşımaz; aynı zamanda bir vicdan, bir ruh hâlidir. Her kelime, kendi çağını ve insanını anlatır. “Helal” kelimesi de böyle bir kelimedir — hem dinî hem ahlaki, hem bireysel hem toplumsal derinliğiyle dilin içindeki en güçlü kavramlardan biridir. Bu sözcüğün yankısı sadece bir fetva ya da kural değil; bir insanlık meselesidir. Helal, edebiyatın dünyasında daima arınmanın, temizliğin ve gönül huzurunun sembolü olmuştur. Edebiyatın Aynasında “Helal” Kavramı Edebiyat, insanın içsel hesaplaşmalarının aynasıdır. “Helal” bu aynada sık sık karşımıza çıkar; bazen bir…

Omuza Nasıl Yazılır TDK? Geleceğin Diline Dair Bir Yolculuk Hiç düşündünüz mü, bir kelimenin yazımı gelecekte dilimizin yönünü değiştirebilir mi? Bugün sizlerle sadece “Omuza nasıl yazılır TDK?” sorusunu yanıtlamakla kalmayacağız; aynı zamanda dilin geleceğine, teknolojinin etkisine ve toplumun kelimelere yüklediği anlamlara birlikte bakacağız. Gelin, bu yazıda biraz beyin fırtınası yapalım. Giriş: Bir Kelimenin Ötesinde, Bir Duruşun Hikayesi Kelimeler, sadece harflerden ibaret değildir; geçmişi, bugünü ve geleceği taşırlar. “Omuza” kelimesi de öyle… Kimi zaman bir temas, kimi zaman bir destek, bazen de bir anlam yüküdür. Peki, TDK’ye göre “omuz” sözcüğünün doğru çekimi nasıl olmalıdır? Türk Dil Kurumu’na göre “omuz” kelimesinin yönelme…

Kâmil Koç İsrail mi? Küresel ve Yerel Perspektiflerden Bir Bakış Hayatta bazen bir markanın arkasındaki hikâyeyi merak ederiz. Kâmil Koç otobüsleri de Türkiye’nin yollarında yıllardır gördüğümüz, adeta bir nostalji simgesi hâline gelmiş bir marka. Ancak son yıllarda internette sıkça “Kâmil Koç İsrail mi?” sorusu dolaşmaya başladı. Bu soruya sadece evet ya da hayır diye cevap vermek meseleyi daraltmak olur; çünkü burada mesele, bir markanın kime ait olduğundan çok, toplumların markalarla ve sahiplik ilişkileriyle kurduğu duygusal bağdır. — Küresel Sahiplik ve Ekonomik Gerçekler Kâmil Koç markası, 2019 yılında Alman merkezli FlixBus tarafından satın alındı. FlixBus, Avrupa ve dünyada büyük bir otobüs…

Günlük Konuşma Dili Kaç Kelime? Toplumsal Yapıların Aynasında Dilin Sosyolojik Derinliği Bir sosyolog olarak insanların gündelik etkileşimlerinde kullandıkları kelimelerin sadece iletişim aracı değil, aynı zamanda toplumsal yapının bir aynası olduğunu düşünürüm. Dil, bireyin dünyayı nasıl gördüğünü, toplumu nasıl anlamlandırdığını ve kendi kimliğini nasıl kurduğunu gösteren en canlı göstergedir. Peki, biz günde kaç kelimeyle dünyamızı kuruyoruz? Günlük konuşma dilimizin kelime sayısı sadece niceliksel bir veri mi, yoksa arkasında derin bir toplumsal dinamik mi gizli? Günlük Dilin Sayısal Gerçeği Araştırmalara göre, ortalama bir insanın günlük konuşma dilinde kullandığı kelime sayısı 7.000 ila 20.000 arasında değişiyor. Bu sayı, eğitim düzeyi, meslek, sosyal çevre,…

Guta Perka Nasıl Yapılır? Tarihten Günümüze Esnek Bir Mucizenin İzinde Guta perka, doğanın insanlığa sunduğu en şaşırtıcı malzemelerden biridir. Güneydoğu Asya’nın tropik ormanlarında yetişen Palaquium cinsi ağaçların özsuyundan elde edilen bu madde, yüzyıllardır hem endüstriyel hem de tıbbi alanlarda büyük bir değer taşır. Günümüzde diş hekimliğinden elektrik yalıtımına kadar birçok alanda kullanılan guta perkanın yapım süreci, hem biyolojik hem de teknolojik açıdan dikkat çekici bir dönüşüm hikâyesidir. Tarihsel Arka Plan: Doğanın Gizemli Hammaddesi Guta perka ilk kez 19. yüzyılın ortalarında Batı dünyasının dikkatini çekmiştir. 1843 yılında İngiliz botanikçi William Montgomerie, Singapur’da bu maddeyi keşfederek Avrupa’ya tanıtmıştır. O dönemlerde, kauçuğa benzer…

Dyo Buz Gümüşü Silinebilir mi? Toplumsal Katmanlar, Kimlikler ve Renk Üzerine Sosyolojik Bir Okuma Bir sosyolog olarak, gündelik hayatta sıradan görünen nesnelerin aslında ne kadar derin toplumsal anlamlar taşıdığını sık sık fark ederim. Dyo Buz Gümüşü gibi bir duvar boyasının bile yalnızca estetik bir tercih olmadığını; kimlik, statü, cinsiyet rolleri ve kültürel pratiklerin iç içe geçtiği bir sembol olduğunu görmek mümkündür. Bu yüzden “Dyo Buz Gümüşü silinebilir mi?” sorusu, sadece teknik bir sorgu değil, aynı zamanda toplumsal bir metafordur: Renkler, yüzeyler ve silinebilirlik — hepsi insan ilişkilerinin, kimliklerin ve rollerin izdüşümüdür. Renk ve Toplum: Görünürlük ile Gizlenme Arasında Renk, tarih…

Bir Kitap En Az Kaç Adet Basılır? Antropolojik Bir Bakış Her toplum, kendi kültürel ritüelleri ve sembollerinin izini sürerken, kitaplar da bu çeşitliliği yansıtan birer araç haline gelir. Antropologlar için, kültürlerin derinliklerine inmek ve bu kültürlerin nasıl şekillendiğini anlamak bir yaşam tarzıdır. Fakat bir kitap, sadece yazılı kelimelerle dolu bir nesne olmaktan öte, bir topluluğun ortak belleği, kimliği ve sembolik yapılarıyla bağlantılı bir varlık haline gelir. Peki, bir kitabın basılması için gereken asgari sayıda bir kültürel anlam taşır mı? Bu soruya yanıt ararken, bir kitabın basım sürecine antropolojik bir bakış açısıyla yaklaşmayı deneyelim. Kitap Basımının Kültürel ve Toplumsal Boyutları Kitapların…

Kaolin Kili Nasıl Elde Edilir? – Geleceğin Beyaz Hazinesine Giden Yol Hiç düşündünüz mü, geleceğin şehirlerini inşa edecek, sürdürülebilir teknolojilerin temelini oluşturacak, hatta uzay araştırmalarında bile yer alabilecek malzemeler nasıl elde ediliyor? Bugün sizlerle, bu “beyaz mucize” yolculuğuna çıkıyoruz: Kaolin kili. Sıradan bir toprak parçası gibi görünen bu madde, doğru işlemlerden geçerek bilimden sağlığa, teknolojiden sanata kadar hayatın her alanında yer buluyor. Gelin birlikte, geleceği şekillendirecek bu değerli maddenin nasıl elde edildiğine stratejik, analitik ve aynı zamanda insan odaklı bir gözle bakalım. Erkeklerin Analitik Planı vs. Kadınların Toplumsal Vizyonu Erkeklerin bakış açısından kaolin, yalnızca bir mineral değil; endüstriyel süreçlerin kalbinde…

Kanserli Hücre Ne Yapar? Küresel ve Yerel Perspektiflerden Bir Yolculuk Hastalıklar üzerine düşünmeyi seviyorum. Hele ki kanser gibi hem bireysel hem de toplumsal düzeyde büyük yankılar uyandıran bir konuyu ele almak, insanı sadece biyolojik değil kültürel, sosyolojik ve duygusal bir yolculuğa çıkarıyor. “Kanserli hücre ne yapar?” sorusu da ilk bakışta yalnızca bilimsel bir merak gibi görünse de, aslında yaşamın, ölümün, dayanışmanın ve toplumsal bilincin kesiştiği geniş bir tartışmanın kapısını aralıyor. — Hücresel Düzeyde Kanser: Bedenin İçindeki Kontrolsüzlük En temel tanımıyla kanserli hücre, vücudumuzdaki normal hücrelerin düzenli ve kontrollü çoğalma sisteminin bozulmasıyla ortaya çıkar. Sağlıklı hücreler, organizmanın ihtiyaçlarına göre çoğalır, görevlerini…