Kategori: Makaleler

İsimlerin Antropolojisi: “Görkem” Üzerine Bir Yolculuk Bir antropolog için her kültürel öğe, insanın kendini ve dünyayı anlamlandırma biçimidir. İsimler de bu anlamlandırmanın en kadim araçlarından biridir. Her isim, bir ritüelin, bir beklentinin, hatta bir kimliğin yansımasıdır. “Görkem” ismi de tam olarak böyle bir semboldür: köklerinde ihtişam, parıltı ve yücelik barındıran bir kelime. Ama bu ismin Türkiye’de ve dünyada kaç kişi tarafından taşındığı sorusu, yalnızca bir sayısal merak değil; bir kültürel iz sürme serüvenidir. “Görkem” Ne Anlama Geliyor? Bir Kimliğin Doğuşu Görkem kelimesi Türkçede “ihtişam, yücelik, parlaklık, şan” anlamlarına gelir. Bu sözcük, hem fiziksel bir ışıltıyı hem de içsel bir zarafeti…

Gres Yağı Kurur mu? Edebiyatın Gölgesinde Bir Soru Kelimenin sihrine inanan biri için her nesne, her eylem, hatta her teknik terim bile bir hikâyenin parçasıdır. Gres yağı kurur mu? diye sorduğumuzda, bu yalnızca bir teknik merak değildir; bu soru, insanın unutulmaya, paslanmaya ve zamana karşı direnişinin bir metaforuna dönüşür. Tıpkı bir karakterin duygularının, bir hikâyenin içsel ritminin ya da bir şiirin sessizliğinde yankılanan anlam gibi, gres yağı da kuruyabilir — ama her kuruma bir hikâyeyi başlatır. Kuruma: Sessiz Bir Çürümenin Edebî Alegorisi Edebiyatta kuruma, genellikle bir sonun değil, bir dönüşümün işaretidir. Gres yağı zamanla katılaşır, görevini yitirir, makinelerin içindeki canlı…

Fenomenoloji ve Gerçeklik: Görünüşün Ötesine Antropolojik Bir Yolculuk Bir antropolog olarak, farklı kültürlerin dünyayı nasıl deneyimlediğini merak ederim. Her toplumun gerçekliği algılama biçimi, yalnızca fiziksel çevreyle değil, aynı zamanda inanç sistemleri, ritüeller, semboller ve toplumsal yapılarla da şekillenir. Fenomenoloji tam da bu noktada devreye girer: Görünüşün ardındaki anlamları, insan bilincinin dünyayla kurduğu ilişkiyi anlama çabasıdır. Fenomenoloji Nedir? Fenomenoloji, 20. yüzyılın başlarında Edmund Husserl tarafından geliştirilen bir felsefi yaklaşım olarak, “şeylerin bize nasıl göründüğünü” araştırır. Yani fenomenoloji, nesnelerin kendisinden çok, onların insan bilincinde beliriş biçimini inceler. Bu, antropolojinin temel sorularından biriyle örtüşür: İnsan, içinde yaşadığı dünyayı nasıl anlamlandırır? Bir kabiledeki yağmur…

Bulmacada Tutturgaç: Felsefi Bir Bakış Açısı Bulmaca, zamanın en eski entelektüel eğlencelerinden biri olarak insan düşüncesinin derinliklerine inmeyi ve çözüm üretmeyi amaçlar. Her bir ipucu, bir düşünme sürecini tetikler ve sonunda, çözüm arayışında olan zihin, kelimelerle ve sembollerle karmaşık bir ilişki kurar. “Tutturgaç” kelimesi de işte bu karmaşıklığı temsil eden bir kavramdır. Fakat, sıradan bir kelimenin ötesinde, bu kelime aynı zamanda bir felsefi derinlik taşır. Tutturgaç, bulmacada bir çözüm bulmayı, doğru bir bağlantıyı keşfetmeyi ifade ederken, bizlere epistemolojik, ontolojik ve etik sorular sunar. Epistemoloji: Bilgi ve Doğru Cevabın Arayışı Epistemoloji, bilginin doğasını, sınırlarını ve geçerliliğini inceleyen bir felsefe dalıdır. Tutturgaç,…

Cam Vantuzları Ne Kadar? Fiyatların Ötesine Geçen Bir Hikâye Bazen bir nesnenin fiyatını araştırmaya çıktığımızda, aslında çok daha fazlasını aradığımızı fark ederiz. Bu, sadece rakamların değil; emeğin, sabrın ve belki de hayatın içindeki küçük mücadelelerin hikâyesidir. Bugün size bir cam vantuzunun fiyatından daha fazlasını anlatacağım. Bu, iki farklı dünyanın — çözüm odaklı düşünmenin ve empatiyle yaklaşmanın — ortak bir noktada buluştuğu bir hikâye… Başlangıç: Kırılan Bir Cam, Başlayan Bir Yolculuk Bir sonbahar sabahıydı. Şehir, sarı yapraklarla dolu sokaklarında sessiz bir telaş taşıyordu. Elif, küçük çiçek dükkânının vitrinini temizlerken yanlışlıkla büyük cam paneli düşürdü. Cam, sert bir sesle yere çarptı ve…

1 Ayda Kaç Defa Kan Verilir? Geleceğe Dair Cesur Bir Bakış Kan bağışı sadece bugün için değil, geleceğimiz için de hayati öneme sahip bir konu. Peki hiç düşündünüz mü, tıp bilimi ve teknoloji geliştikçe “1 ayda kaç defa kan verilir?” sorusunun cevabı da değişebilir mi? Gelin birlikte geleceğe uzanan bir yolculuğa çıkalım ve bu soruya hem bilimsel hem de insani açıdan yaklaşalım. Bugünün Cevabı: Vücudun Doğal Sınırları Şu anki tıbbi bilgiler ışığında, sağlıklı bir yetişkinin tam kan bağışı yapma sıklığı erkeklerde 3 ayda 1, kadınlarda ise 4 ayda 1 olarak belirlenmiştir. Bunun temel nedeni, vücudun kaybettiği kanı yeniden üretmesi için…

1 cm³ Gümüş Kaç Gram? Gücün, Değerin ve İktidarın Yoğunluğu Üzerine Siyasal Bir Analiz Bir siyaset bilimci masasında oturur ve düşünür: “Toplumsal güç, tıpkı bir element gibi, yoğunluğu yüksek olanın elinde mi toplanır?” Bu düşünceyle başlayan bir analiz, bizi şaşırtıcı bir yere götürür — 1 cm³ gümüş kaç gram? sorusuna. Teknik olarak, 1 cm³ gümüş yaklaşık 10,49 gramdır. Ama mesele yalnızca rakam değildir. Bu değer, siyaset bilimi açısından güç, otorite ve meşruiyetin yoğunluğunu temsil eder. Tıpkı gümüşün her santimetreküpünde saklı olan ağırlık gibi, toplumun her bir bireyinde de belli bir politik “yoğunluk” vardır. Fakat bu yoğunluk her zaman eşit dağılmaz.…

Kilo Verirken Göbek Erir mi? Toplumsal Normlar, Cinsiyet Rolleri ve Kültürel Beden Algısı Üzerine Bir Analiz Bir sosyolog olarak, her zaman şu soruyla yola çıkarım: “Beden kimin ürünü — bireyin mi, yoksa toplumun mu?” İnsan bedeni yalnızca biyolojik bir yapı değil; kültür, kimlik ve toplumsal normların ete kemiğe bürünmüş hâlidir. Kilo verirken göbek erir mi? sorusu, aslında bir sağlık sorusundan çok daha fazlasıdır. Bu soru, toplumun bedene dair beklentilerini, erkeklik ve kadınlık rollerini, hatta başarı ve değer kavramlarını da içinde taşır. Göbek yalnızca fizyolojik bir bölge değil; toplumsal anlamların, baskıların ve kimlik inşalarının merkezidir. Toplumun Bedenle Kurduğu İlişki: “Göbek” Bir…

İnsan Geviş Getirir Mi? Psikolojik Bir Mercekten İnceleme Bir Psikoloğun Meraklı Girişi İnsan geviş getirir mi? Bu soru, ilk bakışta sadece biyolojik bir gözlem gibi görünse de, aslında derin psikolojik anlamlar taşır. Geviş getirme, doğada, özellikle otçul hayvanlar arasında görülen bir davranış şeklidir. Ancak, insan davranışlarının daha karmaşık yapısını göz önünde bulundurursak, “insan geviş getirir mi?” sorusu, sadece fiziksel bir eylemin ötesine geçer ve bireylerin zihinsel, duygusal ve sosyal dünyalarını da sorgulamamıza neden olur. Bir psikolog olarak, bu davranışın insanlarda nasıl yansıdığına dair merakım, insan psikolojisinin derinliklerine inmeye teşvik ediyor. Bu yazıda, insanın “geviş getirme” davranışını psikolojik açıdan çözümlemeye çalışacağım.…

Gönderici Öder Ne Demek? Tarihsel Süreçte Sorumluluğun ve İletişimin İzinde Geçmişi anlamak, bugünü çözümlemenin en incelikli yollarından biridir. Bir tarihçi olarak belgeleri, mektupları, posta pullarını incelerken yalnızca bilgi değil, bir dönemin yaşam biçimini de okuruz. “Gönderici öder” ifadesi de tam bu türden bir dil izidir. İlk bakışta bir posta terimi gibi görünse de, aslında tarihsel olarak insan ilişkilerinin, ekonomik düzenin ve iletişim biçimlerinin nasıl değiştiğini anlatan küçük ama güçlü bir göstergedir. “Gönderici Öder”in Tarihsel Kökeni “Gönderici öder” ifadesi, 19. yüzyılın posta düzenlemeleriyle birlikte ortaya çıkmıştır. O dönemde mektuplar, resmi belgeler veya ticari yazışmalar bir ücret karşılığında gönderilirdi ve bu ücretin…